Zekerheid en continuïteit in je organisatie – je kunt niet zonder een uitgebalanceerde financieringsmix. Maar hoe kom je daaraan? En wat zijn interessante financieringsvormen waar je misschien nog niet aan dacht? Tijdens de tweede kennissessie van de gemeente Den Haag putten we voor inspiratie uit de succesverhalen van drie praktijkvoorbeelden uit de sector en dachten we na hoe je tot een stevige financieringsmix komt. De kennissessie werd georganiseerd en gemodereerd door Art-up. In dit artikel vind je de belangrijkste uitkomsten en inzichten.
Op een drukke donderdagochtend in hartje Den Haag komen zo’n vijftig deelnemers van verschillende grote en kleine culturele organisaties uit de gemeente Den Haag bij elkaar in Filmhuis Den Haag. We trappen – na een welkomstwoord van beleidsadviseur cultuur Daphne van Iperen – af met een praktische oefening: deelnemers tekenen hun financieringsweb op een groot vel. Moderator Anne Houwing laat deelnemers daarna opstaan van hun stoel om met afstand naar hun ‘web’ te kijken. ‘Een mooie manier om anders naar onze financiering te kijken. Verrassend, wat ik nu zie. En we zijn nog niet eens begonnen. 'Ik sta meteen in de actiestand’, aldus een deelnemer.
Warme interactie met fans
Na de warming-up – het maken van een financieringsweb – zoomen we in op drie praktijkvoorbeelden. Allemaal draaien ze om hetzelfde: financiering ophalen voor plannen van jouw culturele organisatie. En niet alleen geld ophalen. Want wat als je daardoor ook je publiek mobiliseert en onderdeel maakt van jouw project? Crowdfunding biedt daarvoor de uitgelezen kans.
Praktijkvoorbeeld LantarenVenster
Het gevoel dat het ook een beetje van jou is. Voor directeur Cobie de Vos van filmhuis en jazzpodium LantarenVenster in Rotterdam was dát een belangrijke drijfveer om een crowdfunding op te starten, en wel voor de verbouwing van de foyer. De reden? De sfeer in de foyer strookte niet goed met de rest van de organisatie. En er was nog iets: de muziekzaal was net te groot voor het jonge jazztalent dat het podium wél graag een plek biedt. Eén en één is twee: in de vernieuwde foyer moest ook een podium komen. Het podium werd onderwerp van de crowdfundingactie.
Directeur Cobie de Vos van filmhuis en jazzpodium LantarenVenster aan het woord @Martijn Beekman
LantarenVenster nam contact op met crowdfundingplatform Voordekunst, dat de organisatie stap voor stap door een strak regime loodste. Er kwam een campagnefilm, waarin verschillende bekende ambassadeurs van jazz in Rotterdam vertelden waarom dat podium zo belangrijk was. Vervolgens startte het podium een stille crowdfunding, om de eerste euro’s binnen te halen uit de kring dicht bij het podium. Toen de campagne vervolgens met meer kabaal de wijde wereld inging, behaalde LantarenVenster het beoogde bedrag in een mum van tijd. Ze breidden de campagne nog wat verder uit, om daarmee een extra lift in de foyer te bekostigen. Ook dat streefbedrag werd nagenoeg behaald.
Nu is de crowdfundingcampagne klaar. Maar dat betekent niet dat LantarenVenster de gevers loslaat. Juist niet, legt Cobie uit: deze mensen zijn blij met de culturele organisatie en dragen er graag aan bij. Hen moet je in de buurt houden, blijven betrekken. Zo organiseerde LantarenVenster gratis filmavonden om de donateurs te bedanken, denkt het podium na over een nieuwe vriendenclub om deze mensen ook structureel aan zich te blijven binden en komt er volgende maand een feest, speciaal voor deze gulle gevers.
Cobie de Vos van LantarenVenster tipt:
● Kies bij crowdfunding voor een tastbaar, duidelijk project. Zoals het podium in de foyer van LantarenVenster: bezoekers zien het, kunnen het aanraken en hebben er zelf ook iets aan. Dan is de kans groot dat ze er ook graag aan bijdragen.
● Zorg bij de start voor een goede basis. LantarenVenster deed dat onder begeleiding van voordekunst. Zij organiseerden een workshop voor het kernteam (directeur, marketeer en crowdfundingspecialist). Ook bij de daarop volgende stappen was voordekunst continu aanwezig met advies en begeleiding. Mede daardoor was de campagne zo succesvol.
● Denk aan ambassadeurs in de organisatie. Bij LantarenVenster waren dat de leden van het kernteam.
● Stel (tijdelijk) een projectmanager aan voor de crowdfundingcampagne. Bij LantarenVenster was dat iemand die zich volledig met de campagne bezighield, zonder andere werkzaamheden ernaast. Een goede zet, volgens Cobie: zo konden ze snel en flexibel schakelen.
● Maak de campagne online én offline zichtbaar. De crowdfundingcampagne liep online. Tegelijkertijd plaatste LantarenVenster een enorme thermometer in de foyer. Daarop konden bezoekers zien hoe ver de crowdfunding was. Dat versterkte de betrokkenheid.
● Durf te investeren in de campagne. LantarenVenster maakte een aantrekkelijke campagnefilm, en betaalde de mensen die erin aan het woord kwamen volgens Fair Pay. Die film heeft veel gedaan voor de campagne. Wees dus niet te voorzichtig met zo’n investering, en laat je daarbij goed adviseren door een partij als voordekunst.
● Blijf je gevers betrekken, ook ná de crowdfundingcampagne. Je hebt hier namelijk een groep mensen bij elkaar die jouw organisatie waardevol vinden. Door het contact warm te houden, verstevig je die relatie verder. Van crowdfunding naar crowdkeeping.
‘Ik ben hier samen met een collega, en door het verhaal van Cobie zijn wij meteen met elkaar in gesprek gegaan: zo’n crowdfundingcampagne is ook serieus interessant voor ons. Dat hadden we hiervoor nog niet eerder overwogen. Een echte eye-opener.’ Deelnemer van de kennissessie
Lenen: de kansrijke, onbekende parel
Soms gaan kosten voor de baten uit. Bijvoorbeeld omdat je voor inkomsten afhankelijk bent van ticketverkoop, terwijl je al wel geld nodig hebt om een tentoonstelling in te richten. Of omdat er een verbouwing nodig is, waarvoor het geld niet direct voorhanden is. Lenen kan dan interessant zijn.
Praktijkvoorbeeld: lenen in de cultuursector
Alexander Ramselaar adviseert culturele organisaties over bedrijfsvoering en financiën. Hij is als adviseur verbonden aan Cultuur+Ondernemen, en houdt zich daar onder meer bezig met de Cultuurlening. Culturele organisaties kunnen voor leningen bij verschillende partijen terecht: bij banken zoals Triodos Bank en Rabobank, rentevrij bij Fonds Kwadraat of bij Cultuur+Ondernemen.
Toen in 2021 Amare een flinke investering moest doen in de afbouw en inrichting – bijvoorbeeld in een podium, lichtinstallaties en stoelen – vroeg het theater voor een deel daarvan een lening aan. Maar hoe krijg je zo’n lening? Het belangrijkst voor een financier is: een haalbare businesscase, vertrouwen in de organisatie en voldoende zekerheid. Amare moest dus met een overtuigend plan komen inclusief een uitgebreide risicoanalyse. Dat klinkt misschien als een opgave: het kost zeker tijd en aandacht. Maar je licht je organisatie ook weer eens goed door. Het plan van Amare zat goed in elkaar: Triodos en Cultuur+Ondernemen kenden aan Amare een lening toe.
Een ander voorbeeld is een kleinere stichting uit Rotterdam. Deze organisatie had voor haar programma succesvol fondsen geworden. Ongeveer de helft daarvan zou pas na afronding van de activiteiten worden uitgekeerd, terwijl de organisatie het geld al eerder nodig had om de evenementen te organiseren. Hoe los je dat dan op? Het bestuur zag een lening in eerste instantie niet zitten, want: het voelde als een groot risico. Uiteindelijk besloten ze toch te gaan voor een kortlopende lening, ter overbrugging. Want anders zouden ze hun leveranciers en freelancers pas later kunnen betalen. Daarop lichtte het bestuur de eigen organisatie goed door. Het leidde tot aanpassingen in de bevoegdheden, er werd een verzekering ter dekking van bestuurdersaansprakelijkheid afgesloten. Ze kregen de lening. En omdat ze hun plan, hun organisatie en hun risico’s glashelder in kaart brachten, groeide de organisatie er zelf ook van.
Alexander Ramselaar tipt:
● Afhankelijk van je financieringsbehoefte kan lenen een serieuze optie zijn binnen je financieringsmix. Bijvoorbeeld voor het overbruggen of investeren in inventaris of apparatuur die meerdere jaren meegaan. Raadpleeg de Culturele Financieringswijzer om erachter te komen of lenen ook bij jouw specifieke plan of vraag past.
● Wissel ervaringen uit. Huiverig voor lenen? Dan kan het nuttig zijn om verhalen van anderen te horen. Wat ging goed en wat niet? Op de website van Cultuur+Ondernemen lees je praktijkverhalen over de Cultuurlening.
● Ga in gesprek met een expert. Wil je meer weten over jouw mogelijkheden en of lenen een reële optie is voor je plan? Praten met een expert kan dan fijn zijn. Bijvoorbeeld door een oriëntatiegesprek bij Cultuur+Ondernemen te plannen.
Investeren in een investeerder
Wat als je iemand vindt met veel geld, die in de plannen van jullie organisatie gelooft en er graag in investeert? Ook het aantrekken van investeerders is een serieuze optie voor de cultuursector. Maar hoe pak je dat aan? Tijdens de kennissessie zoomden we met oprichter Nienke van der Wal in op de lessen van Young Collectors Circle.
Oprichter van Young Collectors Circle Nienke van der Wal @Martijn Beekman
Praktijkvoorbeeld: Young Collectors Circle
Een organisatie met een missie: dat is Young Collectors Circle. En die missie is scherp: saving the art world one artwork at a time. Alles hangt aan deze missie, vertelt Nienke. Lekker duidelijk – mensen die zich erdoor aangesproken voelen, blijven plakken. Anderen haken af. De organisatie richt zich heel duidelijk alleen op mensen die zich verbonden voelen met deze missie. Het aantrekken van investeerders gaat stap voor stap. Zo wilde Young Collectors Circle, dat met een lidmaatschapsmodel werkt, het aantal leden uitbreiden naar break-even. Aan haar loyale leden stelde Nienke de vraag: wie kan ons daarbij helpen? Zo kwam ze uit bij een man die daar wel brood in zag. Hij vroeg in ruil voor zijn steun om een stevig businessplan, en met het schrijven daarvan wilde hij ook helpen. Bovendien bood hij Young Collectors Circle een scale-uptraject aan: iets dat hen enorm vooruit hielp.
Young Collectors Circle trekt vaker investeerders aan. De organisatie werkt daarbij als een start-up, vertelt Nienke. Periodiek bepalen ze: welke stap is nu nodig? En welke financiering hoort daar concreet bij? Welke impact maken we en wie benader je daarvoor? Er is geen succesformule die altijd werkt, maar maatwerk per project. Investeerders vinden ze bijvoorbeeld via loyale leden: in de netwerken van deze ambassadeurs zitten misschien nog meer partijen die de missie van Young Collectors Circle zien zitten. Hetzelfde geldt voor de medewerkers van Young Collectors Circle zelf: welke contacten hebben ze en wat zouden deze kunnen betekenen? Nienke werkt daarbij graag met focusgroepen, waarbij ze contacten laat brainstormen over hoe financiering bij elkaar kan worden gebracht.
Belangrijk: ze zorgt steeds voor een stevige businesscase per project, goede governance in de organisatie en een plan voor hoe ze investeerders aan Young Collectors Circle blijft verbinden. Dat laatste vergeten is een potentiële valkuil voor veel culturele organisaties zoals ook Young Collectors Circle in het begin. Het geld is binnen, waarna je de investeerder bijna zou vergeten. Zonde: investeerders zijn zeer welwillende mensen die in je plan geloven, en die bereid zijn je daarbij te helpen. Young Collectors Circle leerde: we moeten blijven investeren in onze investeerders. Bijvoorbeeld door regelmatig updates uit te brengen over de impact van het project. En door investeerders iets te geven dat alleen Young Collectors Circle kan bieden: bijvoorbeeld een exclusief kijkje in het creatieve proces van makers, een maker mee laten kijken in de boardroom van de investeerder of toegang tot een uniek netwerk van pas afgestudeerde talenten. Nienkes boodschap: de cultuursector heeft goud in handen. Benut dat gerust ten gunste van investeerders.
Nienke van der Wal van Young Collectors Circle tipt:
● Maak keuzes. Wees scherp in je missie en welke doelgroep daarbij past. Kies!
● Benut je netwerk. Kijk in je netwerk wie jou zou kunnen helpen. Maak mensen medeverantwoordelijk. Welke partijen uit hun netwerk moet je absoluut benaderen?
● Zorg voor een duidelijke wederdienst. Wat krijgt een investeerder ervoor terug? Gratis naar een voorstelling voldoet niet. Denk creatief na over exclusiviteit om deze partijen aan je te binden.
● Toon je impact. Dit kan een valkuil zijn: het geld is binnen, daarna houd je je stil. Zonde: de investeerders zijn immers loyaal. Blijf ze aan je verbinden en communiceer over wat je doet en bereikt.
● Spreek hun taal. Zorg dat je begrijpt wat een investeerder drijft en belangrijk vindt. Heb een solide businesscase paraat en schakel eventueel een adviseur in die je hierbij kan helpen.
‘Deze bijeenkomst geeft me energie en kracht. Als cultuursector hebben we goud in handen: hup, aan het werk!’ Deelnemer kennissessie
Aan het werk
Uit deze kennissessie blijkt wel: er zijn volop financieringskansen. Maar hoe kom je nu tot zo’n financieringsmix, en hoe zorg je ervoor dat lenen, crowdfunden en investeringen daar onderdeel van worden? In deel twee van de kennissessie gingen de deelnemers hierover met elkaar in gesprek. Met een hoofd én notitieblok vol concrete plannen keerden de deelnemers terug naar kantoor. Op naar de volgende kennissessie!
Samen in gesprek over de verschillende financieringskansen @Martijn Beekman
Wil je doorpraten over dit onderwerp?
Anne maakt graag kennis met je!
Anne voelt feilloos aan wat elk individu nodig heeft om zich verder te ontwikkelen, of het nu gaat om haar collega’s of de deelnemers aan onze groepsprogramma’s.
Wil je doorpraten over dit onderwerp of heb je een idee voor een interessante samenwerking? Je kunt contact opnemen met Anne via anne@art-up.nl.